انواع حسابرسی شامل چه مواردی است؟

آیا می‌دانید کسب‌و‌کارها از انواع حسابرسی گوناگونی با توجه به شرایط و نیاز خود استفاده می‌کنند؟ در دنیای پیچیده و متغیر کسب و کار، یکی از مهم‌ترین نیازهای کارفرمایان و مدیران، دستیابی به شفافیت کامل در اطلاعات مالی و انطباق آن‌ها با قوانین و استانداردهای مربوطه است. این شفافیت نه تنها به اعتمادسازی در میان سهامداران و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند، بلکه به مدیران این امکان را می‌دهد تا تصمیمات بهتری در راستای توسعه و بهبود عملکرد سازمان خود اتخاذ کنند. در این راستا، حسابرسی به عنوان یک ابزار کلیدی و حیاتی شناخته می‌شود که می‌تواند به تحقق این هدف کمک کند. بنابراین، قبل از بررسی انواع حسابرسی، ضروری است تا با مفهوم کلی حسابرسی، انواع آن و اهمیت آن در دنیای مالی آشنا شویم. با این نوشته از وبلاگ موسسه انجام خدمات حسابداری زانا همراه باشید.

مفهوم حسابرسی

حسابرسی به معنای بررسی و ارزیابی دقیق اطلاعات مالی و اقتصادی یک سازمان است. این فرآیند شامل بررسی سوابق مالی، اسناد و مدارک مربوط به فعالیت‌های مالی و تجزیه و تحلیل داده‌ها به منظور اطمینان از صحت و دقت اطلاعات مالی ارائه شده است. هدف اصلی انواع حسابرسی، تأیید این نکته است که آیا صورت‌های مالی یک سازمان به طور عادلانه و صحیح نمایانگر وضعیت مالی آن هستند یا خیر. به عبارت دیگر، حسابرسان با انجام خدمات حسابرسی به دنبال پاسخ به این سوال هستند که آیا اطلاعات مالی ارائه شده، نمایی واقعی و دقیق از عملکرد مالی سازمان را به تصویر می‌کشد یا خیر.

حسابرسی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: حسابرسی داخلی و حسابرسی خارجی. هر یک از این دسته‌ها دارای ویژگی‌ها و اهداف خاص خود هستند که در ادامه به تفصیل بررسی خواهیم کرد.

فرآیند حسابرسی

فرآیند حسابرسی به طور کلی شامل چند مرحله اصلی است که هر یک از آن‌ها نقش مهمی در دستیابی به نتایج مطلوب ایفا می‌کند. این مراحل شامل برنامه‌ریزی، جمع‌آوری داده‌ها، تحلیل اطلاعات و نهایتاً تهیه گزارش حسابرسی است. در مرحله برنامه‌ریزی، حسابرس باید با شناخت کافی از ساختار مالی و عملیاتی سازمان، برنامه‌ای جامع برای انجام حسابرسی تدوین کند. این برنامه شامل تعیین نوع حسابرسی، زمان‌بندی و روش‌های جمع‌آوری داده‌ها است.

در مرحله جمع‌آوری داده‌ها، حسابرسان با استفاده از روش‌های مختلفی مانند مصاحبه با کارکنان، بررسی اسناد مالی و مشاهده فعالیت‌های مالی، اطلاعات لازم را جمع‌آوری می‌کنند. این داده‌ها سپس تحت تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند تا صحت و دقت آن‌ها تأیید شود. در نهایت، حسابرسان گزارشی تهیه می‌کنند که شامل نتایج حسابرسی و توصیه‌های لازم برای بهبود فرآیندهای مالی و عملیاتی سازمان است.

مطالعه بیشتر: تقویم حسابداری چیست؟

مراحل تکامل حسابرسی

تکامل حسابرسی در قرن بیستم به شکل قابل توجهی تغییر کرده است. این تغییرات به دلیل نیاز به انطباق با شرایط جدید اقتصادی و اجتماعی و همچنین افزایش توقعات از حسابرسان به وجود آمده است. مراحل اصلی تکامل حسابرسی شامل موارد زیر است:

۱.تغییر هدف حسابرسی: هدف حسابرسی از کشف تقلب به تایید مطلوبیت صورت‌های مالی تغییر پیدا کرد. این تغییر نشان‌دهنده تغییر در اولویت‌ها و نیازهای سازمان‌ها و سرمایه‌گذاران است.

۲.افزایش مسئولیت حسابرسان: حسابرسان اکنون نه تنها مسئولیت تأیید صحت اطلاعات مالی را بر عهده دارند، بلکه باید در برابر اشخاص ثالث مانند سرمایه‌گذاران و بانک‌ها نیز پاسخگو باشند.

۳.تغییر روش حسابرسی: از بررسی کامل تمامی معاملات به استفاده از رسیدگی نمونه‌ای. این تغییر به حسابرسان این امکان را می‌دهد که به طور مؤثرتری منابع خود را مدیریت کنند و در عین حال به نتایج دقیقی دست یابند.

۴.تنوع فعالیت‌های اقتصادی: با رشد و تنوع فعالیت‌های اقتصادی، حسابرسان باید توانایی‌های خود را به روز کرده و روش‌های جدیدی را برای حسابرسی در سیستم‌های پیچیده‌تر به کار ببرند.

انواع حسابرسی

حسابرسی به چندین نوع مختلف تقسیم می‌شود که هر کدام وظایف و اهداف خاص خود را دارند. در ادامه، به بررسی انواع حسابرسی می‌پردازیم:

حسابرسی داخلی

این نوع حسابرسی توسط یک تیم داخلی در سازمان انجام می‌شود و هدف آن کمک به مدیران اجرایی در درک دقیق وضعیت مالی شرکت است. حسابرسان داخلی مسئولیت‌هایی از جمله ارزیابی عملکرد مالی، انطباق رویه‌های مالی با قوانین و مقررات، و شناسایی زمینه‌های بهبود را بر عهده دارند. این نوع از حسابرسی به مدیران این امکان را می‌دهد که به صورت مستمر بر روندهای مالی نظارت داشته باشند و در صورت لزوم اقدامات اصلاحی را انجام دهند.

حسابرسی خارجی

این نوع حسابرسی توسط اشخاص ثالث و بی‌طرف انجام می‌شود. هدف از این حسابرسی، اطمینان از انطباق سوابق مالی با قوانین و مقررات و همچنین تأیید صحت اطلاعات مالی است. گزارش حسابرسی خارجی به عنوان یک ارزیابی مستقل از صداقت شرکت بسیار مهم است و می‌تواند تأثیر زیادی بر تصمیمات سرمایه‌گذاران و اعتبار شرکت داشته باشد.

حسابرسی مالی

یکی دیگر از انواع حسابرسی، نوع مالی است. این نوع حسابرسی به بررسی وضعیت مالی یک سازمان می‌پردازد. حسابرسان مالی مسئول تأیید صحت سوابق مالی شامل هزینه‌ها، درآمدها و دارایی‌ها هستند. این نوع حسابرسی به شرکت‌ها کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در خصوص سرمایه‌گذاری و مدیریت منابع مالی اتخاذ کنند.

حسابرسی عملیاتی

هدف این نوع حسابرسی، ارزیابی و تجزیه و تحلیل فرآیندهای مالی سازمان است. حسابرسان عملیاتی به دنبال شناسایی ناکارآمدی‌ها و ارائه راهکارهایی برای بهبود عملکرد هستند. این نوع حسابرسی می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا هزینه‌های خود را کاهش دهند و کارایی را افزایش دهند.

حسابرسی قانونی

این نوع حسابرسی برای شناسایی تقلب‌ها و جمع‌آوری شواهد در موارد قانونی انجام می‌شود. حسابرسان قانونی باید دارای تخصص در حوزه‌های مختلف مانند حسابداری و حقوق باشند تا بتوانند به درستی به بررسی موارد قانونی بپردازند.

حسابرسی رعایتی

در این نوع حسابرسی، میزان رعایت قوانین و مقررات دولتی بررسی می‌شود. هدف اصلی آن اطمینان از انطباق با اصول و ضوابط مالی است. این نوع حسابرسی به سازمان‌ها کمک می‌کند تا از بروز مشکلات قانونی جلوگیری کنند و به بهبود انطباق با قوانین و مقررات بپردازند.

حسابرسی دادگاهی

این نوع حسابرسی به ارزیابی اطلاعات مالی برای حمایت از پرونده‌های قانونی می‌پردازد. حسابرسان دادگاهی می‌توانند به عنوان شاهدان متخصص در محاکمات حضور یابند و شواهد لازم را برای تأیید یا رد ادعاهای قانونی ارائه دهند.

حسابرسی ضمنی

این نوع حسابرسی در طول سال مالی و قبل از بسته شدن حساب‌ها انجام می‌شود و هدف آن ارزیابی سیستم کنترل داخلی سازمان است. حسابرسان مستقل پس از حسابرسی ضمنی، نکات ضعف سیستم کنترل داخلی و سیستم‌های حسابداری را شناسایی کرده و پیشنهادات اصلاحی را به هیأت مدیره ارائه می‌دهند.

حسابرسی مدیریت

این نوع حسابرسی به بررسی کارایی و اثربخشی مدیران واحد تجاری می‌پردازد. حسابرسی مدیریت به تحلیل منابع و برنامه‌های اجرایی مدیران می‌پردازد و به شناسایی نقاط قوت و ضعف در عملکرد آن‌ها کمک می‌کند.

وظایف حسابرسان

در بخش قبل به بررسی انواع حسابرسی پرداخته شد. در این قسمت می‌خواهیم در مورد وظایف حسابرسان صحبت کنی. حسابرسان با بررسی دقیق سوابق مالی، اطمینان حاصل می‌کنند که اطلاعات مالی ارائه شده، دقیق و مطابق با استانداردهای حسابداری است. مهم ترین وظایف هر حسابرس به شرح زیر است:

• تهیه گزارش حسابرسی: در نهایت، حسابرسان گزارشی جامع از نتایج حسابرسی خود تهیه می‌کنند که در آن نظر خود را در مورد وضعیت مالی سازمان بیان می‌کنند. این گزارش می‌تواند به عنوان یک منبع معتبر برای تصمیم‌گیری‌های مالی و استراتژیک مورد استفاده قرار گیرد.
• جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات مالی: حسابرسان با جمع‌آوری و بررسی اسناد و مدارک مالی، اطلاعات لازم برای ارزیابی عملکرد مالی سازمان را جمع‌آوری می‌کنند. این اطلاعات می‌تواند شامل صورت‌های مالی، گزارش‌های درآمد و هزینه، و سایر اسناد مرتبط باشد.
• ارزیابی سیستم‌های کنترل داخلی: آن‌ها با بررسی سیستم‌های کنترل داخلی سازمان، اطمینان حاصل می‌کنند که این سیستم‌ها به طور مؤثر از دارایی‌های سازمان محافظت کرده و از وقوع خطاها و تقلب‌ها جلوگیری می‌کنند. این ارزیابی می‌تواند به شناسایی نقاط ضعف در سیستم‌های مالی و مدیریتی کمک کند.
• شناسایی ریسک‌ها: حسابرسان با شناسایی ریسک‌های مرتبط با فعالیت‌های مالی سازمان، به مدیران کمک می‌کنند تا اقدامات لازم برای کاهش این ریسک‌ها را انجام دهند. این امر می‌تواند به بهبود عملکرد مالی و کاهش احتمال بروز مشکلات قانونی کمک کند.

مهارت‌های لازم برای حسابرسی

یک حسابرس موفق باید دارای مهارت‌های متنوعی برای انجام انواع حسابرسی باشد. علاوه‌بر تسلط بر اصول و فنون حسابداری و حسابرسی، داشتن توانایی قوی در تحلیل داده‌ها و محاسبات نیز امری ضروری است. تسلط  داشتن بر نرم‌افزارهای حسابداری گوناگون یکی از مهارت‌های مهم و اصلی یک حسابرس حرفه‌ای به حساب می آید. همچنین، مهارت‌های ارتباطی مؤثر، چه به صورت شفاهی و چه کتبی، برای تعامل با مشتریان و همکاران و ارائه گزارش‌های دقیق، امری حیاتی است.

انواع حسابرسان

حسابرسان در یک تقسیم‌بندی کلی به سه گروه اصلی تفکیک می‌شوند:

حسابرسان داخلی

این حسابرسان کارمندان واحد مورد رسیدگی هستند و در واقع رابط میان هیأت مدیره و شرکت بوده و گزارش رسیدگی خود را به طور هفتگی، ماهانه یا سالانه به مدیرعامل و هیأت مدیره ارائه می‌دهند. این گروه از حسابرسان عملیات داخل واحد تجاری را رسیدگی می‌کنند و به شناسایی نقاط قوت و ضعف در فرآیندهای مالی و مدیریتی کمک می‌کنند.

حسابرسان مستقل

این حسابرسان افرادی هستند که در موسسات حسابرسی مشغول کار هستند و بر اساس قرارداد میان شرکت‌ها یا سازمان‌ها با این موسسات، عملیات حسابداری و مالی واحد تجاری را کملا مطابق با اصول و قوانین حسابداری انجام می دهند. حسابرسان مستقل، گزارش خود را به مجمع عمومی صاحبان سهام ارائه می‌کنند و به عنوان یک منبع معتبر برای ارزیابی عملکرد مالی شرکت‌ها شناخته می‌شوند.

حسابرسان دولتی

وظیفه‌ای که بر عهده‌ی حسابرس دولتی است، رسیدگی یا بررسی معاملات و کنترل‌های یک موسسه دولتی به منظور اظهارنظر در این مورد که آیا فعالیت‌های مالی و اقتصادی طبق اصول متداول حسابداری دولتی در صورت‌ها و گزارش‌های انعکاس یافته است یا خیر.

تفاوت میان حسابداری و حسابرسی

الزامات تحصیلی حسابداران و حسابرسان تقریباً یکسان است. براساس اداره‌ی آمار کار (BLS) ایالات متحده، در هر دو حرفه باید تحصیل و آموزش حسابداری در دوره‌ کارشناسی تکمیل شود. گاهی برخی از سازمان ها ترجیح می‌دهند که  حسابرسان یا حسابداران آنها، دارای مدرک کارشناسی ارشد در گرایش هایی مانند کارشناسی ارشد حسابداری یا کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی با تخصص در حسابداری باشند.

معرفی انواع استانداردهای حسابرسی

استانداردهای حسابرسی به عنوان معیارهایی برای سنجش کیفیت کار حسابرسان به شمار می‌روند. این استانداردها شامل گروه‌های عمومی، عملیات و گزارشگری هستند و به انطباق با تغییرات محیط حسابرسی کمک می‌کنند. استانداردهای عمومی به صلاحیت و استقلال حسابرسان اشاره دارند و استانداردهای عملیات به نحوه انجام انواع حسابرسی و برنامه‌ریزی آن می‌پردازند. در نهایت، استانداردهای گزارشگری به نحوه ارائه نتایج حسابرسی و اظهارنظر در مورد صورت‌های مالی مرتبط می‌شوند.

انجام انواع خدمات حسابرسی با زانا

در پایان، می‌توان گفت که حسابرسی نه تنها به عنوان یک ابزار کنترلی، بلکه به عنوان یک مکمل برای حسابداری شناخته می‌شود. انواع حسابرسی مختلفی وجود دارد که هر کدام به جنبه‌های خاصی از سازمان می‌پردازند. با توجه به نیازهای سازمان، انتخاب نوع مناسب حسابرسی می‌تواند به بهبود عملکرد و شفافیت مالی کمک کند. حسابرسی به عنوان یک فرآیند نظام‌مند و علمی، می‌تواند به سازمان‌ها در دستیابی به اهداف مالی و عملیاتی خود کمک کند و نقش مهمی در ایجاد اعتماد میان سهامداران و سرمایه‌گذاران ایفا کند. امیدواریم این مقاله به شما در درک بهتر مفهوم حسابرسی و انواع حسابرسی کمک کند. کارشناسان و حسابرسان زانا همواره آماده هستند تا کلیه خدمات حسابرسی را با بالاترین کیفیت به شما ارائه دهند. همین حالا با مشاورین زانا تماس بگیرید. اگر سوال تجربه‌ای در این زمینه دارید، در بخش دیدگاه‌های این نوشته با کارشناسان ما در میان بگذارید.